Vliegen en gevlogen

Ik viel in slaap onder luid gejoel en gehuil van de honden op straat  en word gewekt door uitbundig gezang van vogels. Is een keer wat anders dan de vogeltjes van 'Hymne for the weekend' van Coldplay die ik als wekker heb. 

Vandaag sta ik samen met Charissa en Susan op de ok. Susan heeft mooie operaties gepland vandaag dus ik sluit mij graag aan. Een colostoma (stoma van de dikke darm) opheffen, een splenectomie (het verwijden van de milt) en nog een ileostoma (stoma van de dunne darm) opheffen.
Charissa besluit om mee te lopen met Rian om de dressings (wondverzorging en verbandwissels bij kindjes met brandwonden) te doen, dus ik kan de eerste operatie mooi assisteren. Samen met Shelembi en Susan beginnen we aan het opheffen van het colostoma bij een jong meisje. Hier worden de stoma’s weer ongedaan gemaakt zodra het mogelijk is. Stoma materiaal kost natuurlijk geld en het is qua hygiëne en verzorging ook geen ideale situatie.

Dit blijkt achteraf niet ‘even’ en is ingewikkelder dan gedacht. Het lijkt vandaag nog warmer dan gister en de zweetdruppels druipen langs mijn rug. "We hadden rietjes mee moeten nemen", zeg ik tegen Susan. “Dat daar nog niemand eerder op is gekomen” grinnikt Susan. Even kijken of ze het hebben op de markt dit weekend...
Bij een lange operatie in Nederland drinken we soms tijdens de ok. Dit is vaak een hele operatie op zichzelf, omdat je wel steriel moet blijven. De omloop doet een rietje in het glas en schuift dit dan kundig achter het masker. 
Door de lange operaties hier in combinatie met de warmte is het haast niet te doen om je vochtbalans op peil te houden. 
Tijdens het hechten van de wond sta ik nog even te vechten met een vlieg die graag mee wil kijken met mij. Ik wapper een beetje met mijn hand en hij springt op, om even later weer neer te strijken. Kansloos dit. 
Na 4 uur buffelen trekken we onze schorten uit en gaan we in het kantoortje zitten voor een heerlijke snack. Het zijn een soort van oliebollen. Minder zoet maar o zo lekker! 

Ik loop nog even snel op en neer naar het huis om wat hechtmaterialen te halen voor de splenectomie en maak daarna de ok klaar met Shelembi. Ik loop naar de instrumenten tafel en begin te grinniken. De tafel staat klaar met steriele sets en disposables, midden voor het open raam. Welcome in Afrika!

Ondertussen heeft Susan samen met Marie Jose nog wat patiënten bekeken en ook bijgetankt.  Deze operatie gaan we uitvoeren bij een jongen die een Burkitt lymfoom heeft. Dit is een kanker van de lymfevaten en hiervoor worden ze behandeld met chemotherapie speciaal voor dit lymfoom.
Deze jongen was ook op deze manier behandeld, maar bij de milt was nog wat kwaadaardig weefsel te zien en er werd besloten dat het dan verstandig is om deze er uit te halen. 
Gisteren deed Susan samen met Shelembi een laparotomie en doordat de juiste set er niet was, kreeg ze instrumenten die eigenlijk te kort waren. Vandaag had hij een set met lang instrumentarium, alleen maar lang instrumentarium. 

- Even voor de mensen thuis-
Bij een operatie werk je met verschillende instrumenten. Je begint bij de huid, dus zijn de pincetten en scharen ook wat korter. Hoe verder je in de operatie komt en hoe dieper je bij een patiënt naar binnen gaat, hoe langer de instrumenten worden. Klinkt best logisch toch..

“Heb je geen korter pincet” zegt Charissa. “Charis, als ik iets korters had gehad, dan had ik je het echt wel gegeven” gniffel ik. “Ik heb gewoon echt niks anders”.

Shelembi is onze runner nurse. Ik moet erg lachen om deze benaming en verbaas mij er elke keer weer over. Ze lopen namelijk weg wanneer het hun uitkomt en ineens duiken ze weer op. 
Ja! Shelembi is back en pakt zich een kruk. Fijn!
Wanneer ik opkijk zie hem zitten met zijn ogen dicht. Ik stoot Charissa aan en we gniffelen wat. Laat maar lekker zitten denk ik, aangezien hij boven de 60 is en ze hier hele lange dagen en nachten maken. (Na de nachtdienst komen ze hier gewoon werken, wat te maken heeft met geen geld krijgen van de overheid als ze de dag erna vrij moeten zijn.) 
Hij schrikt wakker en we glimlachen naar elkaar. Even denk ik dat hij op staat, maar hij schuift zijn kruk richting de balie. Dan kan hij zijn hoofd neerleggen en tukt verder. 
“Shelembi, i need some gauze!”. Hij springt op en pakt ze uit de gazen-ton. Op een gegeven moment pakt hij een pak handschoenen en begint wat te schrijven. Aha! Hij maakt een gazentel formlier. “Shelembi, Nzuri! (goed). You make me verry happy!”. Ze hebben een whiteboard aan de muur hangen waar dit opgeschreven kan worden, maar de stift is uitgedroogd. Hij zet zijn geïmproviseerde telformulier tegen het whiteboard aan. Ik vind het he-le-maal prima.

Deze milt laat zich niet zomaar verwijderen. Rian staat bij de deur en ik vraag of ze even een dextro achter ons masker wil schuiven. Even later zie ik Shelembi van de dextro snoepen, hij zal wel het woord energy gelezen hebben op de verpakking. 

Na 3 uur ploeteren komt Zuster Marie Jose langs om even een kijkje te nemen en Susan geeft aan dat er helaas niet alleen bij de milt nog weefsel zit maar ook tegen de andere organen aan. Dan is het misschien wijzer om ermee te stoppen en toch nog eerst meer te behandelen met chemotherapie. Toch onbevredigend om te stoppen met een operatie waar we al meer dan 3uur mee bezig waren, zonder dat we die jongen geholpen hebben, maar het is toch echt beter. 

Opeens voel ik wat tegen mijn klomp botsen. Het is Shelembi met een dweil. De airco lekt als een malle en het water loopt langs de muur naar beneden. Het staat blank bij mijn klompen en de apparaten. Lijkt mij niet echt lekker met al die elektra, dan maar een natte rug.

Door dat het anders liep dan gepland zijn we wel voor de eerste keer “optijd” klaar. Misschien even leuk om naar de markt te gaan met z'n allen. 

Net voor vertrek komt Happiness naar mij toe. Happiness is een scrubnurse waar je ook werkelijk happy van wordt! Erik gaat beginnen met een operatie bij een meisje met een femurfractuur (breuk van het bovenbeen) en gebruikt een set waar ik de dag ervoor de schroeven voor verzameld heb. Happiness zegt dat Erik vraagt of ik mee wil doen met de operatie en Elisabeth het een en ander uit kan leggen. Maar natuurlijk! Hier zeg ik geen nee tegen!

Samen lopen we een aantal repositieklemmen na. De spaanse klem – Spanisch clamb. De weber klem – The weber. Best te doen zo! Uhm, de Verbruggen klem – hm hoe gaan we dit nu zeggen. “The vrbrggchge?” zegt Elisabeth. We beginnen heel hard te lachen. “Plate holder noemen we hem”  zegt Erik. 
Elisabeth is een goede operatieassisten en halverwege de operatie hoef ik al niets meer uit te leggen. 
“Elisabeth, can you give me the plate holder?” vraagt Erik. Elisabeth kijkt een beetje moeilijk. “The vrbrggchge” zegt ik. “Aaaaaaaah” zegt Elisabeth lachend en pakt de Verbrugge.